رویدادها و گزارش های ویژه

مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی بررسی کرد:

چالش های ایمنی معادن در ایران و نقش فناوری های نوین در ارتقای ایمنی معادن/ معادن ایران در خطر ریزش

چالش های ایمنی معادن در ایران و نقش فناوری های نوین در ارتقای ایمنی معادن/ معادن ایران در خطر ریزش
پایگاه خبری معدن نیوز- مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی به چالش های ایمنی معادن در ایران و نقش فناوری های نوین در ارتقای ایمنی معادن پرداخته است. این مرکز در ابتدای گزارش خود آورده است:
  بزرگنمايي:

به گزارش معدن نیوز،  مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی به چالش های ایمنی معادن در ایران و نقش فناوری های نوین در ارتقای ایمنی معادن پرداخته است. این مرکز در ابتدای گزارش خود آورده است:

بررسی تاریخی معدنکاری نشان می دهد که این شغل بسیار پُرمخاطره بوده و آثار سوئی بر سلامت انسان و محیط زیست دارد.

حساسیت نهادهای مدنی و الزام دولت ها به نظارت و قانونگذاری نیز حاکی از سطح بالایِ آسیبِ فعالیت های معدنی بر سلامت معدنکاران است. از دیدگاه جهانی، مواردی چون «خطرات مکانیکی، شیمیایی و بیولوژیک»، «خطرات ناشی از منابع انرژی»، «فشار فیزیکی بر کارکنان»، «مخاطرات ناشی از سقوط از ارتفاع» و «مخاطرات روانی» تهدیدهای عمده در فعالیت های معدنی هستند.

با توجه به تصویب قوانین متعدد و نظارت های فراگیر در دنیا، حوادث معدنی با گذشت زمان تا حد زیادی کاهش پیدا کرده اند و امروزه شرکت های معدنیِ پیشرو در دنیا در تلاش هستند تا میزان این حوادث را به «صفر» برسانند. بنگاه های صنعتی و معدنی برای دستیابی به این هدف، استفاده از ظرفیت فناوری های نوین را در دستور کار خود قرار داده اند تا به نتایجی فراتر از بهبود در تجهیزات، سیستم های مدیریت ایمنی، اصلاح فرهنگ و رفتار و تمرکز بر قوانین دست یابند.

یافته های این گزارش نشان می دهد که استفاده از فناوری های نوین منجر به کاهش جدی مخاطرات و ارتقای ایمنی در معادن خواهد شد. هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و پهپادها می توانند با جمع آوری اطلاعات و پردازش هوشمند آنها در هشداردهی خطرات به کارکنان و انجام اقدامات پیشگیرانه تأثیرگذار باشند. همچنین فناوری هایی چون رُباتیک، پهپادها و وسایل نقلیه خودران می توانند جایگزین انسان در مناطق پُرخطر شده و صدمات و تلفات انسانی را کاهش دهند. فناوری زنجیره بلوکی، پهپادها و اینترنت اشیا نیز می توانند از معدنکاری در محیط های ناایمن یا معدنکاری به صرف استخراج دارایی (فلزات و سنگ های گرانبها) جلوگیری کنند.

براساس مطالعات میدانی انجام شده در سال 1398، تنها در معادن زغال سنگ ایران در اثر حوادث ناشی از معدنکاری مانند سقوط، گاز گرفتگی، انفجار، ریزش آوار، برق گرفتگی و ضربه، 20 نفر جان خود را از دست داده و 10 نفر مصدوم شده اند. این در حالی است که آمار دقیقی از حوادث رخ داده در سایر معادن منتشر نشده است و مطالعات انجام شده نشان می دهد که اطلاعات جامع، تفکیک شده و بررسی های دقیق و ریشه ای از ابعاد حوادث معدنی در ایران در دسترس نیست. لذا فناوری های نوین به عنوان یک ابزار توانمندساز می توانند برای ثبت اطلاعات، افزایش شفافیت، تحلیل و نظارت حوادث معدنی نیز مورد استفاده قرار گیرند. لازم است تا به عنوان اولین اقدام، مطالعه جامعی برای شناسایی موشکافانه و دقیق حوادث معدنی در 10 سال اخیر انجام شود و منشأ، علل، پراکندگی، آثار و تبعات این حوادث بررسی و تحلیل شود.

این مطالعه می تواند با محوریت سازمان نظام مهندسی معدن و همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انجام شود.

نتیجه این مطالعه تصویری روشن از حوادث معدنی به دست می دهد و نقش دستگاه های اجرایی و نظارتی، نهادها، سازمان ها و بنگاه های اقتصادی را در وقوع این حوادث مشخص می کند. همچنین ایجاد سامانه ای برای ثبت تفصیلی، به روز و نظام مند حوادث احتمالی معدنی با همکاری دستگاه های دولتی، سازمان نظام مهندسی معدن، تشکل ها و انجمن های تخصصی ضروری است. اقدام دوم، ایجاد بسترهای فناورانه به منظور شفافیت اطلاعات، کاهش سریع مخاطرات معدنی و رفع عقب ماندگی ها در این حوزه است که می تواند شامل «توجه به برنامه های آموزشی و ترویجی در حوزه فناوری های نوین»، «حمایت از استارت آپ ها و شرکت های فناور برای ورود به حوزه ایمنی معادن»، «حمایت های مالی و کمک به پایلوت فناوری های نوین در حوزه های کاربردی ایمنی معادن»، «رصد مستمر و دوره ای ابتکارات کشورها، شرکت های معدنی تراز جهانی و تحولات فناورانه و نوآورانه در حوزه ایمنی صنعتی» و «نیازسنجی دوره ای از معدنکاران در حوزه ایمنی به منظور برآورد مسائل کلان و اولویت دار ملی» باشد که به صورت مشترک توسط سازمان نظام مهندسی معدن، ایمیدرو و بنگاه های معدن و صنایع معدنی عملیاتی شود.

 به تفکیک حوزه معدنی، ارزیابی ها نشان می دهد معادن گروه «استخراج زغالسنگ خشک » و «استخراج سنگ آهن» با سرانه تعداد حادثه اتفاق افتاده در هر معدن حادثه دیده به ترتیب با 20.4 و 7 حادثه، جزء پرخطرترین فعالیت های معدنی قرار گرفته اند.

هنوز چند روزی از وقوع حادثه گازگرفتگی و مصدومیت 20 کارگر معدن در گیلان غرب نمی‌گذارد که بار دیگر موضوع ایمنی در معادن ایران به بحثی جدی بدل شده است؛ اتفاقی که در بعد از حادثه ریزش معدن یورت و جان باختن بیش از 30 نفر به سؤالی اساسی در حوزه معدنکاری کشور تبدیل شد ولی خیلی زود هم به فراموشی سپرده شد.

بررسی تاریخی معدن کاری نشان می‌دهد که این شغل بسیار پرمخاطره بوده و آثار سوئی بر سلامت انسان و محیط زیست دارد. حساسیت نهادهای مدنی و الزام دولت‌ها به نظارت و قانون‌گذاری نیز حاکی از سطح بالای آسیب فعالیت‌های معدنی بر سلامت معدن کاران است. مواردی چون «خطرات مکانیکی، شیمیایی و بیولوژیک»، «خطرات ناشی از منابع انرژی»، «فشار فیزیکی بر کارکنان»، «مخاطرات ناشی از سقوط از ارتفاع» و «مخاطرات روانی» تهدیدهای عمده در فعالیت‌های معدنی هستند.

با توجه به تصویب قوانین متعدد و نظارت‌های فراگیر در دنیا، حوادث معدنی باگذشت زمان تا حد زیادی کاهش پیدا کرده اند و امروزه شرکت های معدنی پیشرو در دنیا در تلاش هستند تا میزان این حوادث را به شدت کاهش دهند و حتی به «صفر » برسانند. بنگاه‌های صنعتی و معدنی برای دستیابی به این هدف، استفاده از ظرفیت فناوری‌های نوین را در دستور کار خود قرار داده‌اند تا به نتایجی فراتر از بهبود در تجهیزات، دستگاه‌های مدیریت ایمنی، اصلاح فرهنگ و رفتار و تمرکز بر قوانین دست یابند.

استفاده از فناوری‌های نوین منجر به کاهش جدی مخاطرات و ارتقای ایمنی در معادن خواهد شد. هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و پهپادها می‌توانند با جمع‌آوری اطلاعات و پردازش هوشمند آن‌ها در هشدار دهی خطرات به کارکنان و انجام اقدامات پیشگیرانه تأثیرگذار باشند.

همچنین فناوری‌هایی چون رباتیک و وسایل نقلیه خودتان می‌توانند جایگزین انسان در مناطق پرخطر شده و صدمات و تلفات انسانی احتمالی را کاهش دهند. فناوری زنجیره بلوکی، پهپادها و اینترنت اشیا نیز می‌توانند از معدنکاری در محیط‌های ناایمن یا معدنکاری به‌صرف استخراج دارایی (فلزات و سنگ‌های گران‌بها) جلوگیری کنند.

بر اساس مطالعات میدانی انجام‌شده در سال 1398، تنها در معادن زغال‌سنگ ایران در اثر حوادث ناشی از معدنکاری مانند سقوط، گازگرفتگی، انفجار، ریزش آوار، برق‌گرفتگی و ضربه، 20نفر جان خود را ازدست‌داده و 10نفر مصدوم شده‌اند. این در حالی است که آمار دقیقی از حوادث رخ‌داده در سایر معادن منتشرنشده است و مطالعات انجام‌شده نشان می‌دهد که اطلاعات جامع، تفکیک‌شده و بررسی‌های دقیق و ریشه‌ای از ابعاد حوادث معدنی در ایران در دسترس نیست.

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با بررسی موضوع ایمنی در معادن کشور نوشته است:« به‌عنوان اولین اقدام، مطالعه جامعی برای شناسایی موشکافانه و دقیق حوادث معدنی در 10سال اخیر انجام شود و منشأ، علل، پراکندگی، آثار و تبعات این حوادث بررسی و تحلیل شود. این مطالعه می‌تواند با محوریت سازمان نظام‌مهندسی معدن و همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انجام شود.

نتیجه این مطالعه تصویری روشن از حوادث معدنی به دست می‌دهد و نقش دستگاه‌های اجرایی و نظارتی، نهادها، سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی را در وقوع این حوادث مشخص می‌کند. همچنین ایجاد سامانه‌ای برای ثبت تفصیلی، به روز و نظام‌مند حوادث احتمالی معدنی با همکاری دستگاه‌های دولتی، سازمان نظام‌مهندسی معدن، تشکل‌ها و انجمن‌های تخصصی ضروری است.»

در ادامه این گزارش نوشته‌شده:« اقدام دوم، ایجاد بسترهای فناورانه به منظور شفافیت اطلاعات، کاهش سریع مخاطرات معدنی و رفع عقب ماندگی ها دراین حوزه است که می تواند شامل «توجه به برنامه های آموزشی و ترویجی در حوزه فناوری های نوین» ،«حمایت از استارت آپ ها و شرکت های فناور برای ورود به حوزه ایمنی معادن»، «حمایت های مالی و کمک به پایلوت فناوری های نوین در حوزه های کاربردی ایمنی معادن»، «رصد مستمر و دورهای ابتکارات کشورها، شرکت های معدنی تراز جهانی و تحولات فناورانه و نوآورانه در حوزه ایمنی صنعتی» و «نیازسنجی دورهای از معدن کاران در حوزه ایمنی به منظور برآورد مسائل کلان و اولویت دار ملی» باشد که به صورت مشترک توسط سازمان نظام مهندسی معدن، ایمیدرو و بنگاه های معدن و صنایع معدنی عملیاتی شود.»

از منظر آمارهای ایمنی معادن، پیمایش های دوره ای مرکز آمار از معادن در حال بهره برداری کشور نشان میدهد که سطح ایمنی و بهداشت در صنعت معدنکاری ایران با نقطه مطلوب بسیار فاصله دارد. به عنوان نمونه ارزیابی ها نشان می دهد که ازمجموع 913.4 معدن در حال بهره برداری کشور در سال 1395، تنها 608 معدن (معادل 12.4 درصد از کل معادن) دارای واحد«بهداشت، ایمنی و محیط زیست» بوده اند.

آمار مربوط به سال 1396 نیز نشان می دهد که در میان 5.353 معدن در حال بهره برداری کشور، صرفاً 761معدن دارای واحد بهداشت، ایمنی و محیط زیست هستند و با وجود رشد سالیانه ای که در تشکیل این واحدها ملاحظه می شود، هنوز درصد قابل توجهی از معادن کشور فاقد این واحد هستند. نبود این واحدها علاوه براینکه می تواند منجر به مشکلات فزاینده ایمنی در محیط کار شود، جامع بودن و قابل اعتمادبودن آمارهای گزارش شده را با تشکیک مواجه می سازد.

به تفکیک حوزه معدنی، ارزیابی ها نشان می دهد معادن گروه «استخراج زغالسنگ خشک » و «استخراج سنگ آهن» با سرانه تعداد حادثه اتفاق افتاده در هر معدن حادثه دیده به ترتیب با 20.4 و 7 حادثه، جزء پرخطرترین فعالیت های معدنی قرار گرفته اند. همچنین طی 6 سال (1395ـ1390) سرانه تعداد حادثه اتفاق افتاده در هر معدن دارای حادثه از 3.1 به 5.1 حادثه افزایش داشته که بیانگر متوسط نرخ رشد سالیانه 10.4 درصد است.

جهت دریافت و دانلود PDF این گزارش اینجا کلیک کنید.


   shortlink:  
شرکت فولاد مبارکه
شرکت فولاد هرمزگان
علی بابا
فولاد خوزستان
شرکت فولاد غدیر نی ریز
شرکت سنگ آهن مرکزی ایران
شرکت گهرزمین
فولاد سنگان
آلومینای ایران جاجرم
شرکت صبافولاد