جنگ تجاری آمریکا و چین خطر بزرگ برای فولاد ایران

کیوان جعفری طهرانی تحلیلگر بین المللی مستقل بازار معدن، صنایع معدنی و فولاد در گفت و گو با معدن نیوز گفت: بازار چین همواره دو جهت را دنبال کرده یکی قبل از تعطیلات طولانی مدت و دیگری بعد از آن. چین همواره دو تعطیلی بلند مدت دارد که یکی به مناسبت روز ملی چین می باشد و از اول تا هفتم اکتبر ادامه دارد و دیگری تعطیلات عید شکوفه ها و سال نو چین است که بین اواخر بهمن تا اوایل اسفند بر اساس تقویم قمری در گردش است. در این تعطیلات چینی ها زودتر به مرخصی رفته و بعضا دیرتر از اتمام تعطیلات، باز می گردند و همین امر بر روند بازار تاثیرگذار است و این روند را منفی می نماید.
وی افزود: نتیجه بازبینی ها و بازدیدهای اخیر اینجانب از بنادر و شهرهای مختلف استراتژیک در حوزه فولاد و‌ محصولات چرخه فولاد چین این بود که رقابت شدیدی در بازار فولاد از سمت عرضه وجود دارد. شاهد هستیم کاهش قیمت های اخیر که از سوی CIS و کشورهای آسیای میانه ظرف یک ماه تا یک ماه و نیم گذشته اتفاق افتاد، سپس ترکیه را درگیر کرد و وارد این رقابت نمود و موجب کاهش قیمت های فولاد این کشور شد و بعد از آن هم نوبت چین بود که این روند را ادامه دهد. 
جعفری طهرانی خاطرنشان کرد: اگرچه برخی معتقدند جنگ تجاری آمریکا و چین به نفع ایران خواهد بود اما این طور نیست. شاید ما هیچگاه رابطه تجاری با آمریکا به طور مستقیم نداشته ایم اما با چین داشته و داریم و وقتی که بر روی فولاد و محصولات فولادی صادراتی از چین به آمریکا تعرفه وضع شده یا تعرفه ها افزایش پیدا می کند چین تا حدودی می تواند قیمت های صادراتی خود را کاهش دهد و عوارض را تقبل نماید اما باید بدانیم که در تجارت جهانی امروز رقابت آنقدر شدید است که سود متعارف برای یک کالای تولیدی 10 تا 12 درصد است و دیگر سودهای کلان 20 تا 25 درصد دهه های 80 و 90 میلادی و اوایل هزاره سوم (2000 تا 2005 میلادی) مطرح و مقدور نیست. بنابراین زمانی که تعرفه ها و عوارض وارداتی در کشوری تصحیح و حتی چندین برابر سود می شود باعث خواهد شد جهت و سمت و سوی آن کالای صادراتی به بازار هدف تغییر کند و به بازار هدف دیگری گسیل شود. درمورد فولاد هم چنین است، زمانی که فولاد چین قابلیت واردات به آمریکا را به جهت تعرفه سنگین وارداتی از دست می دهد جهت آن به سمت بازارهای جهانی تغییر می کند و چین به منظور حفظ سهم خود در بازارهای هدف حاضر است که دامپینگ نماید و محصولات خود را زیر قیمت بازار به فروش رساند اما به آمریکا نفروشد و این یک خطر بزرگ برای فولاد ایران است.
این تحلیلگر بین المللی مستقل معدن و فولاد تصریح کرد: صادرات فولاد چین اگرچه به طور سالیانه و نسبت به سال های 2013 و 2014 بالغ بر 30 درصد کاهش داشته اما در محدوده 70 میلیون تن ایستاده است که عدد بسیار بزرگی محسوب می شود و حدود 9 تا 10 برابر عدد صادرات فولاد ایران در سال گذشته می باشد. صادرات فولاد چین در بین سال های 2013 و 2014 حدود 100 تا 110 میلیون تن بود، به عبارتی به اندازه کل فولاد تولیدی ژاپن در آن سال‌ها. این کاهش قیمت فولاد صادراتی چین می تواند برای فولادسازان ایران هم هزینه بر باشد چون به تناسب کاهش قیمت فولاد در بازارهای جهانی، بایستی قیمت ها را کاهش دهند. شاهدیم که شمش فولاد ایران به طور متوسط در ماه آگوست و سپتامبر در محدوده 370 تا 380 دلار فوب بود اما در اکتبر به محدوده 340 تا 350 دلار تنزل پیدا کرد و پیش بینی ماه نوامبر قیمت های در محدوده 335 تا 340 دلار است. این یعنی ظرف مدت سه ماه و از آگوست تا نوامبر قیمت ها حدود 40 دلار (بیش از 10 درصد) افت داشته که عدد بزرگی است و بر فولادسازان کشور فشار خواهد آورد.
وی ضمن اشاره به دیدار با تجار چینی در سفر اخیر خود به چین ادامه داد: در دیدار با بسیاری از تجار در بنادر مختلف ازجمله کینگدائو، دالیان، ریزائو، تیانجین، شانگهای، پکن و نهایتا هنگ کنگ این موضوعات مطرح شد که تجار و فولادسازان ایرانی سعی می کنند قیمت های صادراتی خود را بالاتر از قیمت های واقعی اعلام نمایند. لازم به ذکر است کاهش قیمت فولاد در بازار جهانی به سود فولادسازان کشور نبوده و این نگرانی وجود دارد که بر حجم صادرات لطمه وارد آورد. در رابطه با صادرات سنگ آهن، کنسانتره و گندله نیز نظر اغلب تجار چینی این بود که وضع عوارض صادراتی 25 درصدی بر روی کنسانتره و گندله عملا صادرات این مواد را به صفر خواهد رساند چراکه دیگر صادرات مقرون به صرفه نخواهد بود و صادرات سنگ آهن را نیز تا 80 درصد کاهش خواهد داد و ترمزی برای صادرات سنگ آهن خواهد بود.
جعفری طهرانی یادآور شد: درمورد سنگ آهن قبل از تعطیلات و هفته اول و دوم سپتامبر فولادسازان چینی برای خرید هجوم آورده و در نتیجه قیمت ها بالا رفت اما بعد از آن رکود بر بازار حاکم شد و بعضا نرخ ها کاهشی شدند چراکه بازار بابت محدودیت های دولت قانون گذار ایالت های مختلف چین در زمینه تولید فولاد نگران بود و این سبب شد محتاطانه عمل کرده و در نتیجه خرید سنگ آهن محدود شد و با شروع تعطیلات، هیجان افزایش قیمت ادامه پیدا کرد و روز اول اکتبر قیمت بالا رفت اما بعد از آن ثابت ماند و بعد از پایان تعطیلات و پس از یک افزایش جزئی، عموما روند کاهشی شد.
وی گفت: فرماندار شهر تانگشان در شمال شرقی استان هبی اعلام کرد محدودیت تولید برای برخی فولادسازان این شهر تا سقف 50 درصد اعمال خواهد شد که همین خبر کافی بود تا شاهد کاهش 4 دلاری قیمت سنگ آهن در یک روز باشیم. تانگشان منطقه بزرگی است و 12 درصد کل تولید فولاد چین یعنی حدود 98 تا 100 میلیون تن آن در این منطقه صنعتی اتفاق می افتد و طبیعتا بر بازار بسیار تاثیرگذار است.
این تحلیلگر ارشد بازارهای بین المللی فولاد وسنگ آهن همچنین گفت: از ابتدای سال 2019 شاهد هستیم که برزیل به کمک بازار سنگ آهن آمده است و حوادث مختلف در معادن وله برزیل شوکی به قیمت ها وارد آورد و منجر به افزایش نرخ ها شد. این بار دولت قانون گذار برزیل و وزارت معادن این کشور اعلام کرد تا 54 سد باطله سنگ آهن را خواهد بست و در نتیجه موضوع کاهش عرضه و صادرات سنگ آهن از برزیل و از سوی وله به عنوان عمده ترین صادرکننده سنگ آهن برزیل و بزرگترین صادرکننده سنگ آهن دنیا مطرح شد. از سوی دیگر این تصمیم بر صادرات شرکت انگلیسی اصل  انگلوآمریکن به عنوان دومین صادرکننده برتر برزیل تاثیر گذار بوده است. سومین صادرکننده سنگ آهن برزیل شرکت پرتغالی اصل CSN می باشد که عمده محصولات خود به ویژه کنسانتره را به بحرین استیل (GIIC سابق) صادر می کند که در نتیجه کمبود عرضه از سوی این شرکت ناشی از همین تصمیم دادگاه برزیل، سبب کاهش تولید گندله بحرین ظرف سه ماه آینده و افزایش قیمت گندله بر خلاف پیش بینی های قبل از تعطیلات ماه اکتبر چین خواهد شد.
جعفری طهرانی ادامه داد: در رابطه با سنگ آهن تصمیم دادگاه برزیل و نیز دولت محلی تانشگان غیر منتظره بود. محدودیتی که دولت تانگشان اعمال کرد تنها برای نهم تا دوازدهم اکتبر بود و اگرچه نگرانی هایی درخصوص تمدید آن تا پایان عید شکوفه ها یعنی نیمه اسفند ماه وجود داشت و عامل کاهش بهای سنگ آهن شد اما در نهایت مشخص شد این تصمیم کاهش تولید تا پایان ماه اکتبر یعنی 9 آبان خواهد بود و در نتیجه تاثیر منفی آن بر روی کاهش قیمت بازار کاهش یافت.
وی در خاتمه گفت: در حال حاضر بازار جهانی فولاد بسیار پر نوسان است و با توجه به کاهش صادرات گندله، کنسانتره و سنگ آهن ایران می بایستی همگی تلاش نماییم تا در بازار جهانی فولاد حضور پر رنگ تری داشته باشیم و سهم خود را نه تنها حفظ نموده بلکه افزایش دهیم که این کار بسیار سختی با توجه به شرایط حال حاضر تحریم های خارجی و داخلی است. اما در مجموع باید گفت که کاهش جهانی قیمت سنگ آهن آن حساسیتی که در گذشته داشت را برای ما ندارد و اگر بحث تحلیل مد نظر باشد باید تاثیر نوسانات قیمت سنگ آهن بر قیمت های جهانی فولاد را در نظر گرفت چون زمانی که سنگ آهن ارزآوری مشابه سابق برای کشور ندارد بنابراین تحلیل کاهش یا افزایش قیمت ها بر بازار صادراتی سنگ آهن، کنسانتره و گندله ایران معنایی نخواهد داشت و نهایتا می توان تاثیر مستقیم یا غیر مستقیم آنرا بر بازار فولاد بررسی نمود. جنگ تجاری آمریکا، کاهش بهای فولاد در آسیای میانه، ترکیه و چین معاملات بازار را بهم زد و سبب شد رابطه خطی و مستقیم فولاد و سنگ آهن از بین برود. امیدوارم در دو ماه و نیم باقیمانده از سال جاری میلادی بتوانیم سهم صادراتی خود از بازار فولاد و زنجیره آن را اول حفظ نموده و سپس افزایش دهیم و نقش موثری در ارزآوری کشور داشته باشیم کما اینکه اکنون سهم صادرات بخش معدن و صنایع معدنی از بخش پتروشیمی جلو زده که البته باید گفت علت اصلی این پیشرفت کاهش صادرات بخش پتروشیمی نسبت به گذشته می باشد. در هر صورت نباید از ارزش نقش صادرات بخش معدن و صنایع معدنی در ارزآوری کشور غافل شد و امید است با تلاش و درایت مدیران هر دو بخش خصوصی و دولتی و کاهش برخوردهای جناحی در جهت رسیدن به این هدف مهم گام بر داریم.