تاثیر تحقیق و توسعه در جهش تولید

به گزارش معدن نیوز،  احسان عزیزی؛ مدیر مرکز تحقیقات مواد معدنی یزد در یادداشتی به تاثیر تحقیق و توسعه در جهش تولید پرداخت که از نظر می گذرد:

به طور معمول رشد تولید ناخالص ملی هر کشور عموماً از دو مسیر افزایش نهاده ها )سرمایه و نیروی کار( و بهبود بهره وری در کل عوامل تولید محقق می شود. تقدم هر کدام از این عوامل بر رشد تولید ناخالص ملی همواره محل نزاع های علمی و تئوریک بوده است.

در گذشته چیرگی هماره به سمت عوامل تولید کار و سرمایه در رشد بوده ولی با گذشت زمان با استناد به مطالعات انجام شده در اقصی نقاط عالم، مشخص گردید که بیشترین تاثیر در تولید ناخالص ملی متوجه بهبود و افزایش اثربخشی در کیفیت نیروی انسانی و سرمایه های موجود است تا به کارگیری کار و سرمایه اضافی.

به عبارت عام داستان، تاثیر ارتقاء بهره وری با گام هایی سریع تر از رشد عوامل تولید، خود را در تولید ناخالص ملی هر اقتصادی نشان می دهد. از مهمترین عوامل افزایش نرخ بهره وری سیستم ها، اعتماد به تحقیق و توسعه(R&D) می باشد چرا که این مهم ضمن ایجاد رشد در بهره برداری از منابع موجود با اصلاح روش ها، همواره به خلق فرصت های نو از طریق توسعه فناوری های جدید منجر می شود. اهمیت توجه به تحقیق و توسعه به عنوان یک چرخه دائم و منسجم خلق، تعمیق و انتشار دانش _ فناوری در ادبیات توسعه به حدی است که اعتبارات پژوهشی و نسبت آن به تولید ناخالص ملی در هر کشور، یکی از ملاک های ثابت در ارزیابی شاخص های توسعه می باشد. شرکت های بزرگ دنیا هرساله بودجه های کلانی را برای بخش تحقیق و توسعه اختصاص می دهند. در این شرکت ها بودجه های تحقیقاتی در نقشه وبرنامه مالی جزء هزینه ها محسوب نمی شو، بلکه بخشی از سرمایه گذاری های زیربنایی است که ارتباط مستقیم با میزان تولید، سودآوری و رقابت پذیری هر شرکت دارد و بر اساس استانداردهای جهانی به طور معمول این شرکت ها به ازای هر واحد پولی سرمایه گذاری شده در تحقیق و توسعه، معادل 30 واحد سود به دست می آورند.
بر اساس آخرین اطلاعات در دسترس تا فوریه 2019 بیش از 87 درصد از سرمایه گذاری هایی که در تحقیق و توسعه دنیا انجام شده است در آمریکای شمالی، اروپای غربی و آسیای شرقی می باشد. میانگین جهانی برای سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص ملی، بر اساس آخرین داده ها، 1٫7 درصد می باشد که این رقم در امریکای شمالی و اروپای غربی2٫4 درصد و در آسیای شرقی و حوزه پاسفیک 2٫1 درصد می باشد و متاسفانه در کشور ما کمتر از 0٫2 درصد می باشد. این درحالی است که طبق سیاست‌های کلی مرتبط با علم و فناوری که در سال 1393 ابلاغ شد، بودجه تحقیق و پژوهش باید تا پایان سال 1404 به حداقل 4 درصدِ تولید ناخالص ملی افزایش پیدا کند و طبق برنامه پنجم توسعه این میزان باید به 3 درصد تا پایان برنامه می‌رسید اما حتی در برنامه ششم نیز این سهم لحاظ نشده است.

در کشورهای توسعه یافته، بخش تجارت و تولید سهم عمده ای از تامین منابع مالی تحقیق و توسعه را بر عهد دارد. به عنوان مثال سهم تجارت و تولید در کشور چین در مقایسه با سهم دولت از سرمایه گذاری و تامین مالی، در تحقیق و توسعه 78 درصد در برابر 14 درصد می باشد که در ایران سهم تولید و تجارت 12 درصد و سهم دولت 64 درصد می باشد. برای روشن شدن بحث شاید مرور هزینه کرد برخی از شرکت های بزرگ برای تحقیق و توسعه خالی از لطف نباشد:

1- هزینه های تحقیق و توسعه سالانه آمازون برای سال 2019 مبلغ 35٫931 میلیارد دلار بود که نسبت به سال 2018 رشد 24٫6 درصد داشته است. همچنین این شرکت در سال 2018 مبلغ 28٫837 میلیارد دلار و در سال 2017 مبلغ 22٫62 میلیارد در تحقیق و توسعه سرمایه گذاری کرده است. برای درک کردن سرمایه گذاری آمازون در تحقیق و توسعه کافی است بدانیم این رقم معادل صادرات غیر نفتی کشور ما در سال 1398 و یا به اندازه غرامت امریکا (دولت ترامپ) از عراق بابت تمام طول دوران حضورش در این کشور از سرمایه گذاری های انجام شده تا جنگیدن علیه صدام و داعش است.

2- هزینه های تحقیق و توسعه شرکت آلفابت (گوگل) در سال 2019 مبلغ 26٫018 میلیارد دلار بوده که نسبت به سال 2018 با مبلغ 21٫419 میلیارد دلار افزایش 21٫47 درصد را تجربه کرده و رشد بودجه تحقیقاتی آلفابت در 2018 نسبت به 2017 با رقم 16٫625 میلیارد دلار، رشد 28٫84 درصد را تجربه کرده است.

3- اپل بیش از 16 میلیارد دلار برای تحقیق و توسعه در سال 2019 خرج کرده است.

این شرکت در فصل سوم از سال 2019 مبلغ 4.3 میلیارد دلار برای تحقیق و توسعه هزینه کرده که این رقم در مقایسه با سال گذشته، 556 میلیون دلار یا معادل 15درصد افزایش داشته که از رشد فروش شرکت فراتر بوده است. کوپرتینویی‌ها 7.9 درصد از درآمد این فصل خود را صرف تحقیقات کرده‌اند، درحالی‌که در مدت مشابه سال قبل این رقم حدود 7 درصد بوده است. این رقم بالاترین سهمی است که اپل در 18 سال اخیر صرف تحقیق و توسعه کرده است.

4- و اما تمام منابع در نظر گرفته شده در بودجه 1399 کشور برای تحقیق و توسعه چیزی در حدود 200 میلیون دلار یعنی یعنی یک صد و هفتاد و پنجم هزینه کرده آمازون می باشد.

بنابراین به دلیل نقش تاثیر گذار و بی بدیل تحقیق و توسعه در جهش تولید، لاجرم کشور باید برای رسیدن به پژوهشی تأثیرگذار بر تولید ناخالص ملی به سمت جامعه دانش محور و نظام تحقیقاتی نیاز محور حرکت کند؛ صلح نظام تولید و تجارت کشور با چرخه تحقیق و توسعه، ایجاد باور و انگیزه ملی نسبت به این حوزه از ضروریات و الزامات جهش تولید خواهد بود.