به گزارش معدن نیوز -تنظیم بازار فلزات و مواد اولیه یکی از مهم‌ترین سیاست‌هایی است که در هفته‌های اخیر از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت اجرایی شده است.
این وزارتخانه به دنبال آن بوده تا با مدیریت تقاضا و اختصاص اولویت خرید به تولیدکنندگان، از شکل‌گیری رقابت گسترده برای خرید مواد اولیه در صنایع مس، آلومینیوم و آهن اسفنجی جلوگیری کند. این سیاست در طول یک هفته گذشته نتیجه‌بخش بوده است. با این وجود همچنان انتظار می‌رود سیاست‌های حاکم بر طرف تقاضا نیز تقویت شود و بر روند اجرای آنها نظارت کافی وجود داشته باشد.
سیمانی‌ها چشم‌انتظار تعدیل قیمتی
در نخستین روز از هفته جاری شاهد انتشار خبری مبنی بر رشد ۳۵ درصدی قیمت پایه سیمان در بورس کالا بودیم. از آنجاکه فعالان صنعت سیمان همواره نسبت به بهای پایین این محصول گلایه‌مند هستند، این رشد قیمتی می‌تواند دریچه‌ای برای بهبود سودآوری و زمینه‌ساز توسعه و بازسازی صنایع سیمانی کشور باشد. البته در ادامه تأکید شد که رشد یادشده به‌تمامی صنایع سیمانی کشور اختصاص ندارد. طبق نظر بورس کالا، قرار است صرفاً بهای محصولاتی افزایش یابد که کف قیمتی آنها با نرخ کشف‌شده سایر شرکت‌ها فاصله چشمگیری دارد و عملاً این مجموعه‌های تولیدی با خطر افت شدید حاشیه سود مواجه هستند.
در ادامه نیز برای شفاف‌سازی هرچه بیشتر شرایط نامه‌ای از سوی مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت خطاب به مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران منتشر شد که در آن تاکید شده بود: «هرگونه تغییر در نحوه محاسبه نرخ پایه سیمان با اطلاع و هماهنگی معاونت معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام پذیرد.»
فارغ از تمام هیاهویی که در هفته اخیر برای رشد قیمت سیمان انجام گرفت باید تاکید کرد که این صنایع با توجه به آغاز ماه‌های سرد سال و کمبود گاز، ناچار به استفاده از سوخت جایگزین در مسیر فعالیت خود هستند. جایگزینی مازوت به جای گاز، هزینه تولید را در این صنعت به شدت افزایش خواهد داد، بنابراین درخواست این صنایع مبنی بر رشد قیمت منطقی و ضامن تداوم تولید است.
بخشنامه‌ای برای آلومینیومی‌ها
فعالان صنایع پایین‌دستی آلومینیوم در طول سال‌های گذشته نسبت به قیمت بالای مواد اولیه این صنعت گلایه‌مند بوده‌اند. این گلایه‌ها در ماه‌های گذشته شدت گرفته است، چراکه رقابت برای خرید این محصول نیز افزایش یافته و همین موضوع نیز فشار مضاعفی را به تولیدکنندگان محصولات نهایی تحمیل می‌کند. در چنین شرایطی وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تعدیل‌بخشی به فرآیند عرضه و تقاضای آلومینیوم اقدام به ایجاد محدودیت در روند خرید شمش از بورس کالا کرده است. بر همین اساس نیز معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت در نامه‌ای خطاب به ریاست بورس کالا نوشت: «با توجه به اینکه بیشتر شرکت‌های تولیدکننده شمش آلومینیوم ناگزیر به تهاتر و صادرات بخش عمده‌ای از محصول شمش تولیدی به منظور تأمین ماده اولیه هستند و از طرف دیگر با توجه به نیاز مبرم صنایع راهبردی و پایین‌دستی آلومینیوم کشور به شمش آلومینیوم، دستور فرمایید تا اطلاع ثانوی صرفاً مصرف‌کننده صنایع پایین‌دستی در اولویت خرید شمش آلومینیوم از بورس کالا قرار گیرد و درصورت عدم فروش بازرگانان و... مجاز به خرید باشند.»
اجرای این مصوبه در یک هفته آغازین نتیجه‌بخش بوده است، با این وجود انتظار می‌رود فرآیند عرضه شمش آلومینیوم در بورس کالا نیز به‌طور منظم اجرایی شود تا شاهد بی‌نظمی و تحمیل فشار به تولیدکنندگان صنایع پایین‌دستی نباشیم. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که تداوم تولید در این زنجیره به منزله ارزش‌افزایی هرچه بیشتر در زنجیره تولید است.
محدودیت در تقاضا نتیجه‌بخش بود
از هفته گذشته شاهد اعمال محدودیت‌های جدیدی در فرآیند فروش آهن اسفنجی در بورس کالا بودیم. به این معنی که تنها تولیدکنندگان امکان خرید از بورس کالا را یافتند. با اعمال مصوبه یاد شده عملا از میزان التهاب معاملات آهن اسفنجی کاسته شد. بدین ترتیب بهای فروش این محصول در رینگ صنعتی بورس کالای ایران در هفته پایانی آبان ماه به ۱۰ درصد کمتر از میانگین بهای فروش در هفته قبل رسید. بنابراین می‌توان اینطور ادعا کرد که مصوبه وزارت صنعت، معدن و تجارت زمینه‌ساز کاهش التهاب در این بازار بود.
فولاد زیر ذره‌بین
هفته جاری آمار ۷ ماهه صادرات فولاد ایران منتشر شد. براساس این آمار مجموع صادرات فولاد ایران در ۷ ماهه منتهی به پایان مهر ماه برابر ۸ میلیون تن عنوان شده است. در این بازه زمانی یک میلیون و ۵۸۰ هزار تن مقاطع طویل فولادی از کشور صادر شد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶ درصد بیشتر شده است. همزمان صادرات شمش فولاد نیز رشد ۱۸ درصدی را ثبت کرده است.
صادرات سایر اقلام فولادی شامل مقاطع تخت، محصولات فولادی و آهن اسفنجی نیز در این بازه زمانی کاهشی بود. ظرف هفت ماه ابتدایی امسال، ۲۰۱ هزار تن مقاطع تخت و ۳۷۸ هزار تن آهن اسفنجی صادر شده که نسبت به آمار صادرات سال گذشته رشد حدود ۴۶ درصدی را ثبت کرده است.
همزمان صادرات شمش فولاد (فولاد میانی) نیز با رشد ۱۸ درصدی از چهار میلیون و ۵۷ هزار تن به چهار میلیون و ۷۹۹ هزار تن رسید.
میزان صادرات ورق گرم نیز در زمان موردبحث افت ۵۱ درصدی داشته و به ۱۴۱ هزار تن رسیده است. کاهش صادرات ورق پوشش‌دار نیز در ۷ ماهه منتهی به پایان مهر ماه برابر ۳۰ درصد عنوان شده است. با این وجود در همین دوران شاهد رشد صادرات ورق سرد فولادی به میزان ۱۸ درصد بوده‌ایم، بنابراین میزان فروش خارجی این محصول به ۱۸ درصد افزایش یافته است.
ایران، هشتمین تولیدکننده بزرگ فولاد جهان
انتشار گزارشی جدید از سوی انجمن جهانی فولاد، از مهم‌ترین اخبار حوزه فولاد در طول یک هفته اخیر بود. براساس این گزارش میزان تولید فولاد خام ایران در ماه اکتبر امسال میلادی برابر ۲.۹ میلیون تن برآورد شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد ۳.۵ درصدی داشته است. بدین ترتیب ایران در این ماه در جایگاه هشتمین تولیدکننده بزرگ فولاد دنیا قرار گرفت. مجموع تولید فولاد خام ایران در دوره ۱۰ ماهه نخست سال ۲۰۲۲ میلادی نیز با افزایش ۹ درصدی نسبت به دوره مشابه سال گذشته همراه بوده و برابر ۲۵.۱ میلیون تن گزارش شده است.
با این وجود روند تولید فولاد دنیا در ۱۰ ماهه ابتدایی امسال میلادی کاهشی بود. میزان تولید در این دوره برابر یک میلیارد و ۵۵۲ میلیون تن گزارش شده است که در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۲۱، افت ۳.۹ درصدی داشته است. بخش بزرگی از این افت را می‌توان ناشی از عملکرد چین به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد دنیا دانست، چراکه تولید فولاد چین در ۱۰ ماهه نخست امسال ۲.۲ درصد کاهش داشته و برابر ۸۶۰ میلیون تن براورد شده است. تلاش چین برای اجرای سیاست کرونا صفر و همچنین نبود دورنمای چندان روشن از اقتصاد این کشور از دلایل اصلی افت تولید در این منطقه است.
تغییر در سیاست‌های آمریکا، محرک معدن
در هفته‌های اخیر شاهد تغییر در ترکیب مجلس نمایندگان امریکا بودیم. بنابراین انتظار می‌رود با واگذاری مجلس نمایندگان آمریکا به جمهوری‌خواهان، از این پس قوانین دریافت مجوز برداشت از ذخایر معدنی امریکا تسهیل شود. بروس وسترمن، نماینده جمهوری‌خواه ایالت آرکانزاس که احتمالا ریاست کمیته منابع طبیعی مجلس نمایندگان امریکا را بر عهده خواهد گرفت، در هفته جاری تاکید کرد: «نخستین هدف من توسعه منابعی است که در کشور داریم، اگر می‌خواهیم تولید خودروهای الکتریکی در این کشور افزایش یابد، باید فعالیت‌های معدنی خود را افزایش دهیم.» درنتیجه انتظار می‌رود فعالیت صدور مجوز از معادن این کشور تسهیل یابد. بدون تردید چنین تغییراتی بر بازار تمامی فلزات معدنی و صنایع معدنی در دنیا اثرگذار خواهد بود.